ოთხი შემთხვევა მორწმუნეობაზედ

[ლაშა]

      რწმენა-მორწმუნეობის, ურწმუნოებისა თუ რელიგიური გრძნობების საკითხს არაერთი მნიშვნელოვანი განხილვა მიეძღვნა, მაგრამ როგორც ისტორია გვასწავლის (არაფერს რომ არ გვასწავლის), ყოველთვის შეიძლება სიახლე კარგად დავიწყებულ ძველში ვიპოვოთ, იმიტომ რომ სინამდვილეში კაცობრიობა, აგერ უკვე მრავალი წელია, არა შექმნით, არამედ შექმნილის დახვეწითა და მოდიფიკაციით არის დაკავებული.

      დღევანდელ ბლოგშიც მინდა ერთი ძველი მოსაზრება შემოგთავაზოთ. ძველი მხოლოდ თარიღით, თორემ ვინ იცის - იქნებ თანამედროვეზე თანამედროვეც გამოდგეს. ქრისტიანობის და ზოგადად სარწმუნოების/რწმენის ფენომენის დღევანდელ ბლოგში წარმოდგენილი იდეა, გასული საუკუნეებით, კონკრეტულად მეცხრამეტე საუკუნის მესამე მეოთხედით (დაახლ 1869 წელი) თარიღდება. და ამ ისტორიაში წარმოდგენილია ოთხი კლასიკური შემთხვევა, რომელიც თქვენს ნაცნობ გარემოშიც შეიძლება შეგხვედრიათ, თან არაერთგზის, უბრალოდ როგორც ავტორი აღნიშნავს - გამოძიება, გამოჩხრეკვა და დაკვირვება სჭირდება ყველაფერს.

მაშ ასე,

რელიგიაზე მსჯელობის აუცილებელი პირობა

      იცი, რწმენაზე რას გეტყვი?! წინა კვირას ოთხი სხვადასხვა შემთხვევის მოწმე გავხდი და ისიც ორი დღის მანძილზე. დილით, ერთ ახლად გაყვანილ რკინიგზაზე ვინმე ს-ს დავემგზავრე, ოთხი საათი ვისაუბრეთ ვაგონში, სწორედ მაშინ გავიცანი. ადრეც ბევრი მსმენოდა მასზე. ამბობდნენ, ათეისტიაო. მართლაც, დიდად ნასწავლი კაცი ყოფილა. მეც გამიხარდა, ნამდვილ ნასწავლს გავესაუბრები-მეთქი. იშვიათი ზრდილი კაცი გამოდგა, ისე მელაპარაკა, თითქოს მისი ტოლი ვყოფილიყავი, მასავით ნასწავლი და მცოდნე. ღმერთი არა სწამს. თუმცა ერთმა კი განმაცვიფრა: თითქოს სულ სხვა რაღაცაზე მელაპარაკებოდა მთელი ის დრო. იმიტომ გამიკვირდა, რომ წინათაც, რამდენიც არ შევხვედრილვარ ურწმუნოებს და რამდენი ასეთი წიგნი არ წამიკითხავს, სულ ისე მეჩვენებოდა, თითქოს სრულებით იმაზე არ ლაპარაკობენ და წერენ, რაზეც უნდა ილაპარაკონ და წერონ-მეთქი, თუმცა ერთი შეხედვით კი გეგონება, სწორედ იმ ამბავს ეხებიანო. ასეც ვუთხარი, მაგრამ ვერაფერი გამიგო, ალბათ, გასაგებად ვერ გამოვთქვი... საღამოს რომელიღაც მაზრაში ჩამოვედი და სასტუმროში გავჩერდი. იქ წინა ღამეს მკვლელობა მომხდარიყო და ყველას ეს ამბავი ეკერა პირზე. ორ ხნიერ გლეხს, ჩამოსულებს, ფხიზლებს, ერთმანეთის კარგა ხნის ნაცნობებსა და მეგობრებს, დაულევიათ ჩაი და მერე ერთ სენაკში გადაუწყვეტიათ დაძინება. ერთს ვერცხლის საათი ჰქონია, ყვითელი მძივის ზონარზე ჩამოკიდებული. მეორეს, როგორც ჩანს, ეს საათი მხოლოდ ახლა შეუმჩნევია მისთვის. ამ კაცს თავის დღეში არაფერი მოუპარავს, პატიოსან კაცად იცნობდნენ და გლეხის პირობაზე არც შეძლება აკლდა. მაგრამ იმდენად თვალში მოსვლია ეს საათი, იმდენად ჩავარდნია გულში, რომ ბოლოს ვეღარ მორევია ცთუნებას: აუღია დანა, და როცა მისი მეგობარი ზურგით მიბრუნებულა, უკნიდან მიპარვია, თვალები ზეცისკენ აღუპყრია, პირჯვარი გამოუსახავს, უხსენებია ღმერთი და თავისი მეგობარი ერთი დაკვრით დაუკლავს ცხვარივით, საათიც ამოურთმევია.

      მეორე დილას ქალაქში გავიარე, დავინახე, მოფიცრულ ტროტუარზე ერთი დაგლეჯილ-დაფლეთილი, გაბურძგნული, მთვრალი ჯარისკაცი მობანცალებს. მოვიდა და მითხრა: იყიდე, ბატონო, ვერცხლის ჯვარი, ორ შაურად მოგცემ; წმინდა ვერცხლიაო! ხელში, მართლაც, ჯვარი ეკავა, ცისფერ, კარგა ნახმარ ლენტზე ჩამოკონწიალებული. ეტყობოდა, ეს-ეს არის ჩამოეხსნა ყელიდან. ოღონდაც ერთი შეხედვით შეამჩნევდი, რომ კალისა იყო, კარგა მოზრდილი, რვაკუთხა, ბიზანტიურად ნაჭედი. ამოვიღე ორშაურიანი და მივეცი. ჯვარი კი მაშინვე გულზე დავიკიდე. უნდა გენახა, რა კმაყოფილი დარჩა, სულელი ბატონი რომ მოატყუა. ჰოდა, მაშინვე იმ თავისი ჯვრის დასამღერებლად გასწია, ამას თქმა არ უნდა. წამოვედი და ვფიქრობ: არა, ამ ქრისტეს გამყიდველს ჯერ არ დავძრახავ, ჯერ მოვიცდი. უფალმა ხომ უწყის, მათ გალოთებულ, მათ უძლურ გულებში რა ტრიალებს. ასე, ერთი საათის შემდეგ სასტუმროსკენ წამოვედი და, ვნახოთ, ყმაწვილი დედაკაცი შემომხვდა, ექვსიოდე კვირის ძუძუმწოვარა ბალღით ხელში. ბალღს თურმე პირველად გაეღიმა მისთვის. ვხედავ, ქალმა დიდი მოწიწებით გამოისახა პირჯვარი. „რა იყო-მეთქი, პატარძალო?“ (მაშინ მე ყველაფერს ვიძიებდი). აიო, მითხრა, როგორც დედის გული ხარობს ჩვილის პირველი ღიმილით, ისევე ღმერთს უხარია, როცა ზეციდან გადმოიხედავს და ვინმე ცოდვილს დაინახავს, სულითა და გულით ლოცვად დამდგარსო. მაშ, დედაკაცმა მითხრა, მითხრა აი ამ სიტყვებით, მერე რა ღრმა, რა ჭკვიანური და ჭეშმარიტად მორწმუნე აზრი გამოთქვა. ამაში ქრისტიანობის მთელი არსი გამოიხატა, ანუ ღმერთის ისეთი წარმოდგენა, ვითარცა ჩვენი მშობელი მამის, რომელიც საკუთარი შვილივით შეჰხარის ადამიანს. დიახ, ესაა ქრისტიანობის მთავარი აზრი! მერე ვინა თქვა, ერთმა უბირმა დედაკაცმა! მართალია, დედა კი იყო... და ვინ იცის, იქნებ იმ ჯარისკაცის ცოლიც. ყური მიგდე, აი, რას გეტყვი: რელიგიური გრძნობის არსს ვერა მსჯელობით, ვერა დანაშაულით და ბოროტებით, ვერა ათეიზმით ვერ მიუდგები. აქ რაღაც ისე არ არის და არც არასოდეს იქნება ისე. აქ რაღაც ისეთია, რაზეც ნიადაგ ფეხს აისხლეტენ ათეისტები და მუდამ სხვაზე ილაპარაკებენ, არა იმაზე, რაზეც უნდა ილაპარაკონ.

[თათია]

დოსტოევსკის “იდოტიდანაა“ ხომ ეს ამონარიდი? მიყვარს ეს მწერალი, განსაკუთრებულია!