ნუთუ მხოლოდ შენებაა მთავარი?!

[ლაშა]

      განა შეიძლება ქრისტიანი ადამიანი, ქრისტეს მიმდევართა შესაკრებლების, ტაძრების აშენების წინააღმდეგი იყოს?! ანდა, როგორ წარმოგიდგენიათ, პირველ დევნილ ქრისტიანებს რომ შესძლებოდათ ისე თავისუფლად შეკრებილიყვნენ დიდ სახლებში, როგორც დღეს ჩვენ გვაქვს ამის საშუალება, განა არ გაიხარებდნენ?! ესეც ხომ ფაქტია, რომ არ არსებობს საღმრთო ლიტურგიაზე უფრო აღმატებული მსახურება დედამიწაზე - ეს უკანასკნელი ხომ სწორედ რომ ტაძრებში აღევლინება?! მაგრამ ერთი რამ კი მაფიქრებს და ცოტა მადარდებს კიდეც.

      რამდენიმე კვირის წინ იყალათოში გახლდით, ბებიის სამშობლო სოფელი სწორედ იქ მაქვს. იყალთოს აკადემიაც ჩვენი სახლიდან ფეხით 30 წუთის სავალზეა და არ დავიზარე გადასვლა. ეს ის აკადემიაა, ესოდენ დაფასებული და მთავარპროსპექტსახელდებული შოთა რუსთაველი რომ სწავლობდაო, გადმოცემა ასე გვაუწყებს. თუმცა აკადემიამდე იყო მონასტერი, რომლის დამფუძნებელიც ცამეტ ასურელ მამათაგან ერთ-ერთი, ზენონ იყალთოელია. ცნობისთვის, სწორედ ასურელ მამებს უმადლის საქართველოს ეკლესიაცა და სახელმწიფოც ჩვენს ქვეყანაში - პირველი (ეკლესია) სამონასტრო ცხოვრების შემოღება-დაფუძნებას და მეორე (სახელმწიფო) ქრისტიანული კულტურის, როგორც თანამედროვე ევროპული სახელმწიფოების ფასეულობების მთავარი განმსაზღვრელის, დამკვიდრებას. ზენონ იყალთოელი ამავე ტაძარში განისვენებს. უკვე მოგვიანებით, XI-XII საუკუნეში მონასტერში კათალიკოსი არსენი სასწავლო-სამეცნიერო ცენტრს, აკადემიას აფუძნებს. საზოგადოდ ცნობილი ამბავია, რომ ეკლესია-მონასტრები სასწავლო ცენტრების ფუნქციებსაც ითავსებდნენ და ამ მიმართულებით, გელათის აკადემიასთან ერთად, საქართველოში, ერთ-ერთი მძლავრი კერა სწორედ იყალთო იყო. არსენ იყალთოელი ერთ ხატზე, იოანე ჭიმჭიმელთან და ეფრემ მცირესთან ერთად, საქართველოს ეკლესიის სიბრძნედ არის წარმოდგენილი (იხ. ხატი).

      რატომ გიყვებით ამ ყველაფერს. ბარელიეფი აკადემიის ნანგრევებთან გვამცნობს:

აქ ცხოვრობდა
და მოღვაწეობდა
დიდი
არსენ იყალთოელი

იხილეთ „აბალახებული აკადემია“

      მაშინ როდესაც სატელევიზიო რეკლამებში გვეუბნებიან, რომ ამა და ამ ქუჩაზე, რომელიმე ქალაქის ცენტრში მშენებარე ტაძარს ესაჭიროება შემწეობა; მაშინ როდესაც თბილისის ყოველ ახალ მიკრო-ში ახალი ტაძარი შენდება კორპუსებში მოსახლეობის რაოდენობაზე გათვლით; მაშინ როდესაც გასულ კვირას ახალი, საკმაოდ დიდი ტაძარი გაიხსნა ახალციხეში და მთავრობა და მხედრობა ერთად იწონებდა თავს; მაშინ როდესაც კახეთის მხარეშივე ონიქსით მოპირკეთებული, მოიატაკებული მრავალმილიონიანი ტაძარი ზარ-ზეიმით გავხსენით და ამ ყოველივეთი ვხარობთ, ცოტა სირცხვილის გრძნობა მეუფლება იყალთოს მონასტერში შესვლისას. ბოლოს რესტავრაცია 2009 წელს ჩაუტარდაო. ტაძრის წინ რაღაც დარბაზია აშენებული, ავტოსადგომის ქვემოთ, ალბათ ტურისტების ნაკადს ელოდნენ და მოსასვენებელ-წასახემსებელ-სავაჭრო ობიექტი გაუხსნეს ან მუზეუმს ხსნიდნენ მაგრამ იყალთოში ტურისტები არ დადიან და ისიც უპატრონოდაა მიგდებული. ეტყობა კახეთში მაყაშვილები აღარ არიან ან იმდენი ფული აღარ აქვთ, როგორც ადრე, შაჰ-აბასისგან დანგრეული იყალთო როცა აღადგინეს...

      ფაქტია, იცოდა ზენონმა სამონასტრედ კარგი ადგილის არჩევა. დაბალი მთის კალთაზე, მდინარის პირას, ერთდროულად გრილსა და თბილ მხარეში, ყველაზე ნაყოფიერ კუთხეში, ღვინის სამშობლოში - კახეთში დააფუძნა მონასტერი. რა უნდა ინატროს ქრისტესთვის გათითოდმყოფებულმა კაცმა ამაზე უკეთესი?! არ ვიცი დღეს იყალთოს მონასტერში სამონასტრე ცხოვრება არის თუ არა, მაგრამ იქაურობას ბერებისა არაფერი ეტყობოდა (თუ ყველას უქმობის აღთქმა არ აქვს დადებული) - ბალახი ჭამდა ეზო-კარს.

      ტაძარს ფოტოებში კი გაჩვენებთ:

ტაძრის ჩრდილოეთი ფასადი

თაღი საკურთხევლის თავზე

გუმბათი

ჩრდილოეთი მხარე

სამხრეთი მხარე

      ვტოვებდი ტაძარს და მეფიქრებოდა - ნუთუ მართლა მხოლოდ შენებაში უნდა იყოს ვნების სიმძაფრე და არა სხვისი აშენებულის მოვლასა და დაფასებაში?

[ლაშა]

და ამის ფონზე, ტაო-კლარჯეთში ქართულ მონასტრებზე პრეტენზიები რომ მახსენდება, კიდევ უფრო მირთულდება ცქერა.

[ლაშა]

#qwellynews: ნაქულბაქევში, წმინდა გიორგის სახელობის დედათა მონასტრის მიმდებარედ, ეკურთხა, წმინდა სპირიდონ ტრიმიფუნტელის სახელობის საკათედრო ტაძარი.