სალვადორ დალი და არჩილ გურიელ-ჭყონია

[მარი]

      სულ ცოტა ხნის წინ ქართველმა საზოგადოებამ სალვადორ დალის არც ისე გახმაურებული ნამუშევარის ისტორია გაიგო, როგორც გაირკვა დალიმ ერთ-ერთი ნახატი თავის ქართველ მეგობარს არჩილ გურუელი-ჭყონიას მიუძღვნა.- ნახატიდან გაომდინარე „მდინარეში ნავები ჩანს, რაც პირობითად არგონავტებისა და ოქროს საწმისის ისტორიას გადმოსცემს, დათოვლილი მთები კი საქართველოს ლანდშაფტიდანაა აღებული, ხოლო ეკლესია მრავალსაუკუნოვან ქრისტიანულ ტრადიციებს უსვამს ხაზს. აღსანიშნავია, რომ ფონზე მიჯაჭვული ამირანიცაა გამოსახული. დალი ეცადა ერთ ნახატში ჩაეტია წარმოდგენა საქართველოს კულტურასა და ისტორიაზე. ნამუშევარი 1959 წელსაა შექმნილი და მისი ფასი $1 მილიონიდან $1.5 მილიონამდე მერყეობს.“

      არჩილ გურიელი–ჭყონია 1895 წელს საქართველოში აზნაურ ჭყონიას ოჯახში დაიბადა. ის ამტკიცებდა, რომ ბებიამისი გურიელების შთამომავალი იყო, ამიტომ ბებიის გვარი საგანგებოდ, ღირსების მომატებისათვის დაუწყვილა თავის გვარს და თავადის წოდებაც მიიღო. 1921 წელს არჩილ გურიელი–ჭყონია ემიგრაციაში წავიდა, ჯერ ავსტრიაში, შემდეგ – საფრანგეთში, 1937 წლიდან კი ამერიკაშია. 1945-47 წლებში იყო ამერიკის ქართული საზოგადოების თავმჯდომარე. მას საკუთარი ნათესავები არასოდეს დავიწყებია, შორიდან ეხმარებოდა, ზოგიერთი მათგანი განათლების მისაღებად საზღვარგარეთაც წაუყვანია. ფართო საზოგადოების ყურადღება არჩილ გურიელი–ჭყონიამ კოსმეტიკის დედოფლად შერაცხულ და ერთ–ერთ უმდიდრეს ქალბატონ ჰელენა რუბინშტეინთან (1882-1965 წწ.) ქორწინებით მიიქცია. ჰელენა პოლონელი ებრაელი გახლდათ და უზარმაზარ პარფიუმერულ კომპანიას „ჰელენა რუბინშტეინს“ ფლობდა, რომელიც ამჟამად „ლორეალის“ ჯგუფში შედის. ჰელენა რუბინშტეინისა და არჩილ გურიელ–ჭყონიას ოჯახური წყვილი გაუთავებელი მითქმა–მოთქმის საგანი იყო, ვინაიდან ჰელენა მეუღლეზე 23 წლით უფროსი გახლდათ.მაგრამ წყვილისთვის ამ ფაქტს არანაირი მნიშვნელობა არ ჰქონდათ, ისინი ბოჰემურად და შეხმატკბილებულად ცხოვრობდნენ,მათ ბევრ ცნობილ ადამიანთან ჰქონდათ ურთიერთობა. არჩილ გურიელი–ჭყონია კარგი გარეგნობის, მანერებისა და უშუალობის წყალობით ახალ მეგობრებს სწრაფად იძენდა. მეგობრობდა ცნობილ ადამიანებთან: ჯანეტ მაკდონალდთან, ეროლ ფლინთან, გრეგორი პეკთან, ერნესტ ჰემინგუიესთან, ჯეიმს ჯოისთან. საინტერესოა არჩილ გურიელ–ჭყონიასა და სალვადორ დალის მეგობრობა. მხატვარმა ცოლისა და ქმრის პორტრეტები შექმნა. არჩილ-გურილთან მეგობრობის გამო, სალვადორ დალის თბილი დამოკიდებულება, ჰქონდა ქართველების მიმართ. არჩილ გურიელი–ჭყონია 1955 წელს მანჰეტენზე გარდაიცვალა, ეს მძიმე დარტყმა იყო ჰელენასათვის, რომელმაც მეუღლის გარდაცვალების შემდეგ 10 წელი იცოცხლა. არჩილ გურიელ–ჭყონიას შთამომავლობა არ დარჩენია, მთელი მისი ქონება, საქორწინო კონტრაქტის მიხედვით, ჰელენას მფლობელობაში გადავიდა.