თავისუფლება ფუფუნებაა, რომლის უფლებასაც თავს ყველა ვერ მისცემს

[Ekaterine]

      მიუხედავად იმისა, რომ ივან ტურგენევის ნაწარმოები „მუმუ“ ძალზედ მცირე ზომისაა, მასში ბევრი რამის დანახვაა შესაძლებელი. პირველ რიგში, ძალიან ცუდია ბატონყმობის წესი, რომელიც ადრე იყო გაბატონებული და საყოველთაო პრობლემას წარმოადგენდა. წესი არაერთ ადამიანს უზღუდავს უფლებებს და უკარგავს ფასეულობებსა თუ ინდივიდუალიზმს. მათ არავინ ეკითხებათ საკუთარ მოსაზრებას და ყველანაირად შეზღუდულნი და შევიწროებულნი არიან. აღსანიშნავი და საგულისყუროა ის ფაქტიც, რომ ქალბატონი თავად იღებს საკუთარი ყმების დაქორწინების გადაწყვეტილებასაც, რომელიც ყველაზე მეტად გულს სტკენს გერასიმეს. ამიტომაც, გერასიმე იწყებს ჭეშმარიტი თავისუფლების ძიებას. თავისუფლების ძიებაში კი იგი გასწირავს მისთვის ერთადერთ გულწრფელ არსებას, მუმუს. მართალია ეს ყველასთვის საკვირველი ფაქტია, მაგრამ ძაღლის გაწირვის გარეშეც შეუძლებელია მისთვის ნამდვილი თავისუფლების მოპოვება და შეგრძნება. გერასიმეს ხომ თავისუფლება სწყურია. იგი უკვე გადაღლილია სხვისი მორჩილებით. გარდა ამისა, თუ მუმუს სიცოცხლეს არ გამოასალმებდა, მისი სიცოცხლე ვერ იქნებოდა უშფოთველი და სრულფასოვანი. ძაღლი მას ყოველთვის გაახსენებდა ძველ დროს. როგორც ბერნარდ შოუ ამბობდა: „თავისუფლება ნიშნავს პასუხისმგებლობას, აი რატომ ეშინიათ ადამიანების უმეტესობას მისი.“ ასე, რომ გერასიმე საკმაოდ ძლიერი ადამიანი აღმოჩნდა და თავის თავს თავისუფლება მიანიჭა. შეგვიძლია პარალელი გავავლოთ აბრაამის მიერ ისააკის გაწირვასთან. გერასიმე და აბრაამი წირავენ თავისთვის ყელაზე ძვირფას არსებებს. ალბათ ორივეს ცხოვრება უარესად წარიმართებოდა მათ ეს გადაწყვეტილებები, რომ არ მიეღოთ.