ათანასე ალექსანდრიელი - ეპისტოლე ამონ მონაზვნის მიმართ

[nika grani]

        ღმრთის შექმნილი ყველა და ყველაფერი კეთილია და წმინდა, რადგან ღმრთის სიტყვას არაფერი არასაჭირო და არაწმინდა არ შეუქმნია, ”რამეთუ ქრისტეს სურნელებანი ვართ ცოცხალთა შორის” (II კორინთ. 2,15), პავლე მოციქულის სიტყვისამებრ.

        ხოლო რადგან სხვადასხვა და მრავალსახე არის ეშმაკის ისრები და მარტივი გონების პატრონთა აღელვებას ისწრაფვის და აბრკოლებს ძმათა ჩვეულებრივ მოღვაწეობას მათში არაწმინდა და შემაგინებელი ფიქრისა და სურვილის ჩათესვით, მოდი და მცირე სიტყვით ბოროტის საცთური ჩვენი მაცხოვრის მადლით ცხადვყოფთ და მარტივი გონების პატრონები დავიცვათ. ”წმინდათათვის ყოველივე წმინდაა, ხოლო არაწმინდათა სინდისიც და ყოველივე შეგინებულია” (ტიტ. 1,15). მრავალნაირია ეშმაკის ხრიკები, რომელიც გახრწნისა და წარწყმედის მიზეზ ფიქრს თესავს მათში, ვინც წმინდად ითვლება, და ამას აკეთებს შეპარვითა და ტყუილით უფრო, ვიდრე პირდაპირ კვეთებით. იმისთვის, რომ როგორც თავიდან ვთქვით, მოსპოს და ჩამოაშოროს მოღვაწენი სათანადო და საცხოვნებელ წვრთნას, ისეთ საკითხს წამოჭრის მათ შორის, რომელიც ცხოვრებისათვის ვერაფერს სასარგებლოს მოიტანს. ეს არის ფუჭი და უსარგებლო კამათი და ლაპარაკი, რომელსაც გვერდი უნდა აუარო და უგულებელყო. აბა, მითხარი, ო საყვარელო და განკძალულო, რა ცოდვა და უწმუნდურობა აქვს რაიმე ბუნებრივ გამონაყოფს, როგორც ზოგიერთი ბრალად უყენებს ვისმე ცხვირიდან წამოდენილ სისველეს და პირიდან გადმოსულ ნერწყვს? ასევეა მუცლის დაცლა, რომელიც საჭიროა ცოცხალი არსების სიცოცხლისათვის. ადამიანი ღმრთის ხელის შექმნილად გვწამს წმინდა წერილისამებრ და, როგორ შეიძლებოდა, წმინდა ხელიდან რაიმე ბიწიანი გამოსულიყო. და თუ ღმრთის ნათესავი ვართ მოცქიულთა წიგნისამებრ (საქ. 17,28), ჩვენ ჩვენში არაწმინდა არაფერი გვაქვს. მხოლოდ მაშინ შევიგინებით, როცა სულის წარმწყმედ ცოდვას ვმოქმედებთ. ხოლო როცა ბუნებრივი და უნებური გამოყოფა ხდება, მაშინ სხვა პირველხსენებულ ბუნებრივ საჭიროებად უნდა შევრაცხოთ ესეც. ხოლო რადგან ზოგს სურს, მართლად ნათქვამს და უფრო ღმრთის შექმნილს ეწინააღმდეგოს, სახარების სიტყვები მოაქვს: ”არა შემავალნი შეაგინებს კაცსა, არამედ გამომავალნი” (მათე 15,11). არ შეიძლება, რომ მათი ასეთი პირუტყვობის შესახებ არაფერი ვთქვა. უნდა ვამხილო მათი ძიება, რადგან სახარებაზე თავისი უსწავლელობის გამო ძალადობენ. საღმრთო სიტყვა კი ასე ამბობს: ხოლო სხვები ამათ მსგავსად საჭმელის შესახებ გამოთქვამდნენ ეჭვს და იმოწმებდნენ ამ სიტყვებს. მაშინ უფალმა ამავე სიტყვებით დაარღვია წარმოქმნილი კამათიდა განაქიქა საცთურიანი ფიქრი, თქვა რა, რომ "არა შემავალნი შეაგინებენ კაცსა, არამედ გამომავალნი" (მათე 15,11). და დასძენს, თუ საიდან გამომავალი, ცხადია, გულიდან, რადგან იცის, რომ იქ არის ბოროტების ბუდე. ეს არის ვნებული ფიქრი და სურვილი და სხვა ცოდვები. უფრო მოკლედ ამისვე მასწავლებელი მოციქული ამბობს: ”საჭმელი არ წარგვადგენს ჩვენ ღმერთთან” (კორ. 8,8). ვინმემ ესეც უნდა თქვას სამართლიანად, რომ არც ბუნებრივი გამონაყოფი წარმოგვადგენს ჩვენ დასასჯელად. ბავშვიც კი უპასუხებს მკურნალს (იქნებ დაიჯერონ გარეშე მაგალითებით მოკამათეებმა), რომ ცხოველს მიცემული აქვს საჭირო გასავალი, სადანაც გამოიყოფა ჩვენი თითოეული ასოს ზრდისათვის ჭარბი ნივთიერება, თმიდან და თავიდან ჩამოსული სინოტივის ბიწი, მუცელში საზრდოსგან დაგროვებული მონელებული, რაც ზედმეტია, თესლის დინების სინოტიოვე. რა შეცოდებაა ღმრთის წინაშე, ო ღმრთისმოყვარე მოხუცებულო, და საწყენი შემოქმედისთვის, თუ მის შექმნილ ცოცხალ არსებას მეუფის სათნოყოფით აქვს სხეულის მოხსენებული ასოების ასეთი განსავალი. ბოროტი ძალის მხილება საჭიროა და წინ უნდა აღვუდგეთ მას, ამიტომ ვთქვათ ესეც, რომ ცოდვა არ არის მათი სწორად მოხმარება, თუ დამბადებელს შეუქმნია ეს ორგანოები. თუ კითხვის სახით მეტყვიან, რომელს თვლის კანონიერ ხმარებადო, - იმას, რომელიც ღმერთმა ბრძანა, თქვა რა: ”გაიზარდეთ, გამრავლდით და აღავსეთ ქვეყანა” (დაბ. 1,28). ეს მოციქულმა შეიწყნარა და თქვა: ”პატიოსანი არის ქორწინება და საწოლი შეუგინებელი” (ებრ. 13,4), და არ ვთვლი სწორად ნაპარავს, ბილწსა და მრუშობით ქმნილს. ამ ცხოვრებაში ქმედება ორადაა გაყოფილი: უჯეროა კაცის კვლა, მაგრამ ბრძოლაში მოწინააღმდეგეთა ამოწყვეტა კანონიერია და ქების ღირსი. ამიტომ ბრძოლაში მამაცობით გამორჩეული პატივის ღირსიად და მათ სახელზე მათი სიმართლის მქადაგებელი ძეგლები აღიმართება. ერთი და იგივე საქმე ზოგი მიზეზით და ზოგ დროს უჯეროა, ხოლო ზოგი საფუძვლითა და ზოგჯერ საპატიებელია და საქებარიც კი. ასეთივეა თანაცხოვრების საქმეც. ნეტარია ის, ვინც ახალგაზრდობაში შეუღლდება და შვილთა გაჩენისთვის გამოიყენებს თავის ბუნებას. თუ მეძავთა და მრუშთა ბილწ ცხოვრებას შეიტკბობს, მას მოციქულის მიერ აღწერილი სატანჯველი ელის აუცილებლად. ორი გზა არის ამ ცხოვრებაში: ერთი ზომიერი და ერთი საერო, ქორწინების გზას ვამბობ, ხოლო მეორე - ანგელოზისებრი და ზესთა სოფლისა, რომელიც არის ქალწულობა. მათ შორის ვინც ამქვეყნიურისა და ქორწინების გზას აირჩევს, შესაბრალისი არ არის, რადგან იმდენი მადლით ვერ გამდიდრდება, მაგრამ მაინც მადლიანია, რადგან მიიღებს ნაყოფის ოცდამეათედ ნაწილს. თუ ვინმე უბიწო ცხოვრებას და ზესთა სოფელს შეიტკბობს, თუმცა ახალდამწყებისთვის რთულია და ძნელად წარსამართავი ეს გზა, მაგრამ ყოვლად საკვირველი მადლი აქვს, რადგან ასწილად ააყვავებს სრულ ნაყოფს.

        ასე რომ, მათმა არაწმინდა და ბოროტმა შეკითხვებმა მიიღეს თავისი ახსნა, თავიდანვე დასაბუთებული და განმარტებული საღმრთო წერილის მიერ.

        ხოლო შენ, მამაო, განამტკიცე შენდამი რწმუნებული სამწყსო, სამოციქულოთი დალოცე, სახარებით წარმართე, ფსალმუნით ასწავლე და თქვი: ”მაცხოვნე მე სიტყვისაებრ შენისა” (ფს. 118,25). ხოლო მისი სიტყვა შედგება მისდამი განწმენდილი გულით მსახურებისაგან, რადგან ეს საღმრთო წინასწარმეტყველება იცოდა და თავის ნთქვამს ასე განმარტავდა: ”გული წმინდა დაჰბადე ჩემ თანა, ღმერთო (ფს. 50,10), რათა შემწიკვლული ფიქრები და სურვილები არ მაღელვებდნენ მე. და კიდევ ამბობს: ”და სულითა მთავრობისაჲთა დამამტკიცე მე” (ფს. 50,11), რომ თუ ფიქრი და სურვილი ამაღელვებს მე, შენმიერი ძლიერი ძალა, როგორც საფეხური მტკიცე, განმამტკიცებდეს. ამას და ამის მსგავსს გვასწავლიდა წინასწარმეტყველი და ასწავლიდა მათ, რომელნიც ირწმუნებოდნენ ჭეშმარიტებას: ”ვასწავლო უსჯულოს გზანი შენნი” (ფს. 50,12). მიენდე უფალს, რომ დაარწმუნო მათ ასეთი სიბოროტისაგან განშორებაში და იგალობე: უღმერთოებიც შენსკენ მობრუნდებიან. მიეცეს სიმშვიდე და დაწყნარება მათი ფუჭი შრომისაგან ასეთი ბოროტი ჩვეულებითა და ავი ხელოვნებით გამომკითხველებს, ხოლო კეთილ, ჩვეულებრივ მოქალაქეებს - სამეუფო სულით განმტკიცება. ხოლო თქვენ, ვინც მტკიცედ იცით შეუმცდარი ჭეშმარიტება, მოგეცეთ დაურღვევლად და შეურყევლად მასზე დგომა ჩვენი უფლის იესუ ქრისტეს მიერ, რომელთან ერთად მამას დიდება და სიმტკიცე წმინდა სულთან ერთად უკუნითი-უკუნისამდე.

"დიდი სჯულის კანონი" - თარგმნილი არსენ იყალთოელის მიერ

ახალქართული ვერსია მოამზადეს მანანა დოლაქიძემ და გულნარა ნინუამ

თბილისი, 2009

• ამოსაბეჭდი ვერსია •

← სარჩევი